De therapeutische relatie

Interpersoonlijke communicatietheorie, een beschrijvend (in plaats van een ‘voorschrijvend’) model, blijkt heel krachtig in de theorievorming over de therapeutische relatie. De therapeutische relatie is het fundament onder het werk van psychiaters, psychologen, psychotherapeuten en andere ggz professionals. In elke ontmoeting met de cliënt worden vaardigheden om deze relatie te hanteren aangesproken en soms ronduit beproefd.

Na een lange en intensieve postmaster-opleiding in een van de ggz-beroepen ben je dan eindelijk volledig bevoegd voor het vak. Je hebt veel kennis en vaardigheden, zowel op diagnostisch als op therapeutisch vlak. Alle reden om het vak met een gevoel van zelfvertrouwen en autonomie te beoefenen, zou je zeggen.

Maar je zelfvertrouwen kan, ook na jaren ervaring, een deuk oplopen omdat in sommige gevallen de geleerde kennis en vaardigheden je in de steek laten in interactie met ‘lastige’ cliënten. De technieken en vaardigheden die je in de opleiding zo grondig onder de knie kreeg schieten ineens tekort: de patiënt gehoorzaamt niet aan wat het theoretische model aan interventies ‘voorschrijft’ en wat het als behandeluitkomst belooft. Twijfel steekt de kop op (op zich geen slechte attitude voor een goed gekwalificeerde  hulpverlener).

Grote kans dat je je in de beschreven onzekerheid en twijfel herkent.

"De omschakeling van protocollair behandelen naar relationeel behandelen is lastiger dan omgekeerd."

Je professionele rol en interventierepertoire nog krachtiger aanzetten blijkt in zulke omstandigheden doorgaans tot mislukken gedoemd. Het is ‘vastgelopen’. Een uitkomst zou kunnen zijn: afgaan op wie je bent, met alle subjectiviteit van dien. En dat is nog een zeer verdedigbare optie ook: de persoon van de therapeut blijkt aanzienlijk meer uitkomstvariantie te verklaren dan de precieze aard en uitvoering van therapeutische technieken of het gehanteerde theoretisch model.

In deze driedaagse gaan we met elke cursist op zoek naar de vraag: hoe geef ik mijn professionele rol, formele positie en therapeutisch handelen zo persoonlijk mogelijk vorm? Op basis van de lange klinische ervaring van de docenten hebben zij het rotsvaste vertrouwen dat professionals het meest excelleren als zij zo persoonlijk mogelijk - maar openstaand voor feedback - vorm geven aan hun beroep en functie.

Interpersoonlijke communicatietheorie, een beschrijvend (in plaats van een ‘voorschrijvend’) model, blijkt heel krachtig in de theorievorming over de therapeutische relatie. Deze theorie ondersteunt de zoektocht naar wie je bent in relatie tot je patiënten, collega’s, leidinggevenden, etcetera. In deze driedaagse is de theorie vooral dienstbaar aan de rollenspellen, demonstraties door de docenten, discussies en reflecties, deze vormen de kern van deze cursus.        

Inhoud

Onderwerpen die aan bod komen zijn:

• Achtergronden en therapeutische referentiekaders over de therapeutische relatie
• Empirisch gevalideerde theorievorming over de therapeutische relatie
• Interpersoonlijke diagnostiek van/in de therapeutische relatie
• Vaardigheden voor het werken in de therapeutische relatie
• De therapeutische relatie in de klinische praktijk
  • De invloed van gehechtheidsrelaties van zowel cliënt als therapeut
  • De invloed van metaboodschappen op de therapeutische relatie
  • De invloed van allergieën van de therapeut
• Het parallelproces van de therapeutische relatie naar de relatie met de organisatie
• Werken in de therapeutische relatie, ook binnen specifieke methodes
• Een vastgelopen therapie weer vlot trekken.

Doelstelling

Na afloop van deze cursus:

• Heeft de deelnemer kennis van de achtergronden, theorieën en evidentie onderzoeken over de therapeutische relatie
• Heeft de deelnemer geoefend in het toepassen van verschillende vaardigheden
• Heeft de deelnemer het effect van werken in de therapeutische relatie ervaren
• Is de deelnemer zich bewust van de eigen overdracht en van het effect van eigen ervaringen, allergieën en gedachten op de therapeutische relatie
• Kan de deelnemer de therapeutische relatie benutten
• Weet de deelnemer wat te doen als de therapie ‘vastgelopen’ is
• Is de deelnemer handelingsbekwaam en durft te vertrouwen en te handelen op intuïtie en (zelf)inzicht

Doelgroep

Psychiaters, klinisch psychologen, psychotherapeuten, orthopedagoog-generalisten, GZ-psychologen en andere geïnteresseerde GGZ-professionals zijn welkom. De cursus is relevant voor mensen die werken in verschillende settingen, met mensen in alle leeftijden en vanuit verschillende referentiekaders.

Algemene basiskennis over hechting, therapeutische relatie en interventies wordt bekend verondersteld.

Werkwijze

Presentaties en literatuurbesprekingen. Discussies en casusbesprekingen. Het zich eigen maken van het werken binnen de therapeutische relatie kost, naast ervaring, oefening. Tijdens de cursus zal dus veel gelegenheid zijn te oefenen, zowel onderling als met één van de docenten, deels naar aanleiding van eigen casuïstiek van de deelnemers.

Aan te schaffen literatuur

De deelnemers hebben de beschikking over het boek

Anton Hafkenscheid (2021) De therapeutische relatie (herziene en uitgebreide editie) September 2021 | ISBN 9789024437320 | 01.01